Zjawisko dysgrafii jest bardzo często spotykane w szkołach. Zauważam to, sprawdzając prace pisemne swoich uczniów. Ze względu na powszechność tej dysfunkcji zdecydowałam się opracować program, który ma na celu pomoc moim uczniom w tym zakresie. Przedstawiony poniżej program jest realizowany podczas programowych zajęć języka polskiego w klasie VI, prowadzę go z uczniami, którzy wymagają wsparcia ze względu na swą dysgrafię. Mam nadzieję, że moje opracowanie pomoże innym nauczycielom, szczególnie polonistom, w pracy dydaktycznej.
Program i pracy z uczniem dysgraficznym na rok szkolny 2006/2007 realizowany w Szkole Podstawowej w Drzycimiu, na lekcjach języka polskiego w klasie VI podstawa prawna: (Dz. U. z 2002 nr 51, poz. 458) prowadzący: Justyna Zimniak - Bagińska I. Główne założenia programu:
- Wskazanie działań, które mają na celu udzielenie pomocy uczniom dysgraficznym (w tym współpraca z rodzicami).
- Pomoc uczniom mającym problemy w nauce ze względu na orzeczoną dysgrafię.
- Motywowanie uczniów do pokonywania trudności szkolnych.
- Stymulowanie uczniów do pracy nad sobą, a w efekcie doprowadzenie do lepszego opanowania umiejętności władania językiem polskim w piśmie na poziomie szkoły podstawowej.
II. Cele ogólne programu:
- Doskonalenie koordynacji wzrokowej i słuchowej oraz koncentracji uwagi.
- Kształtowanie umiejętności wyraźnego i starannego pisania.
- Dostosowanie form pracy na lekcji do trudności ucznia dysgraficznego na lekcjach języka polskiego
- Budowanie wiary w siebie i w swoje możliwości językowe uczniów dysgraficznych.
- Stwarzanie uczniom dysgraficznym możliwości rozwoju.
- Minimalizowanie negatywnego wpływu dysgrafii na postępy w nauce.
III. Cele szczegółowe programu
- Osiągnięcie poziomu opanowania języka zapewniającego sprawną komunikację językową w piśmie.
- Usprawnienie umiejętności praktycznego wykorzystania znajomości zasad ortografii i interpunkcji.
- Organizowanie własnego uczenia się.
- Nauka samodzielnego rozwiązywania problemów.
- Kompensacja dysfunkcji.
- Usprawnianie funkcji percepcyjnych poprzez:
- Ćwiczenie funkcji wzrokowej
- Ćwiczenia logicznego myślenia
- Ćwiczenia doskonalące pismo:
- Przekształcanie wyrazów poprzez zmianę głoski lub dodawanie głosek
- Różnicowanie słów podobnie brzmiących
- Wysłuchiwanie, czytani, różnicowanie i zapisywanie dźwięków
- Przepisywanie krótkich tekstów
- Odwzorowywanie zróżnicowanych kształtów, uzupełnianie brakujących fragmentów obrazków
IV. Treści nauczania – zgodne z realizowanym w szkole programem nauczania „ Między nami. Program nauczania języka polskiego w szkole podstawowej” A. Łuczak, A. Murdzek DKW-4014-37/01; a w szczególności:
- Doskonalenie techniki czytelnego, poprawnego pisania.
- Doskonalenie umiejętności starannego pisania z zachowaniem reguł gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych.
- Wyrabianie nawyku dbałości o organizację graficzną tekstu oraz o estetykę pisma (czytelne i staranne pisanie – kształtne litery, właściwie zachowane odległości między wyrazami, komponowanie trójdzielnej wypowiedzi według wcześniej podanego lub stworzonego razem z nauczycielem planu; stosowanie akapitów i marginesów, dzielenie wyrazów przy ich przenoszeniu do następnego wersu.
- Znajomość alfabetu, dzielenie wyrazów na głoski, litery, sylaby.
- Dostrzeganie różnicy między wymową a zapisem samogłosek nosowych, spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych; oznaczanie miękkości głoski przez znak zmiękczenia oraz i.
- Oddzielanie końcówki od tematu, wyróżnianie oboczności zachodzących w temacie, zwłaszcza tych, które uzasadniają pisownię ó, rz, ż, ch, h.
V. Procedury osiągania celów
- Metody i techniki pracy:
- gry i zabawy edukacyjne (loteryjka, z rzucaniem kostką, układanki, domino ortograficzne)
- praca z tekstem (analiza i synteza, wyszukiwanie informacji)
- uzupełnianki, układanki wyrazowe, sylabowe, literowe
- ćwiczenia kształtujące pismo
- metody aktywizujące
- Formy pracy:
- Indywidualna
- Z nauczycielem
- Pomoce dydaktyczne:
- Egzemplarze gier dydaktycznych, loteryjki
- Układanki wyrazowe, sylabowe, literowe
- Teksty ćwiczeń językowych, uzupełnianek, krzyżówki, rebusy, zagadki
- Słowniki językowe
- Materiały własne
VI. Kształcone umiejętności:
- Czytanie : używanie słownika, uzupełnianie luk w tekście, dialogu, tabeli, wybranie właściwej odpowiedzi (prawda/fałsz), znalezienie informacji, ułożenie zdań/akapitów w kolejności.
- Pisanie : uzupełnianie dialogu wyrazami, uporządkowywanie wyrazów – rozsypanka, krótkie opisy, pisanie krótkich historyjek, pisanie krótkich form, np. kartka, notatka, krzyżówki, rebusy, zagadki itp., przepisywanie krótkich tekstów, odwzorowywanie tekstów, wzorów pisma, schematów, rysunków.
VI. Cele operacyjne – uczeń potrafi w zakresie:
- Czytania: czytać ze zrozumieniem, potrafi wyszukać konkretne informacje oraz uzupełnić brakujące fragmenty, korzystać ze słownika ortograficznego, frazeologicznego, języka polskiego, poprawnej polszczyzny.
- Pisania: napisać poprawnie dyktando ze słuchu, stworzyć własny tekst (np. instrukcję, krzyżówkę, plan) na bazie przeczytanego tekstu; wykonać ćwiczenia słownikowo – frazeologiczne, gramatyczno – stylistyczne oraz interpunkcyjne i ortograficzne z wykorzystaniem słowników, przepisać czytelnie krótki tekst, przestrzegać zasad kompozycji, dbać o organizację graficzną tekstu oraz o estetykę pisma (czytelne i staranne pisanie – kształtne litery, właściwie
Literatura:
- Brejnak Wojciech: Kocham i wychowuję. Poradnik dla rodziców i nauczycieli, Warszawa 1993.
- Dolanta-Makuch Ewa: Dysleksja. Dysgrafia. Dysortografia. Wybór literatury za lata 1989- 1998, „Biblioteka w szkole” 1999 nr 4 s. 22- 23.
- Zębalska Cecylia: Dysleksja. Dysgrafia. Dysortografia. Wybór literatury za lata 1999- 2003 „Biblioteka w szkole” 2004 nr 1 s. 22- 23.
- Mickiewicz Janina: Jedynka z ortografii? Rozpoznawanie dysleksji, dysortografii i dysgrafii w starszym wieku szkolnym 2. Usprawnianie umiejętności czytania i pisania u uczniów dyslektycznych, Toruń 1996.
Załączniki – zestawy ćwiczeń wykorzystanych podczas realizacji programu:
- Zestawy ćwiczeń kaligraficznych.
- Zestawy ćwiczeń językowo – słownikowych.
- Zestawy ćwiczeń kompozycyjnych.
- Zestawy ćwiczeń ortograficznych.
Opracowała: Justyna Zimniak - Bagińska |